Ukryty ciężar – o plecaku, który dźwigamy w ciszy
- rzeszowpsycholog
- 30 kwi
- 3 minut(y) czytania
Każdego dnia, gdy wychodzisz do świata – czy to do pracy, do relacji, czy po prostu do codzienności – niesiesz ze sobą dwa plecaki.
To ten, który widzą inni. W nim trzymasz zadania, obowiązki, wizerunek. To Twoje „ja funkcjonalne” – często sterowane przez Wymagającego Rodzica: muszę, powinienem, nie mogę się potknąć. W tym plecaku wszystko musi być uporządkowane, dopięte, odpowiednie. Pomaga Ci działać – ale często za cenę napięcia i oddzielenia się od siebie.
Ten drugi plecak to, jest to, co niesiesz w środku, emocjonalnie. Często jest nieuświadomione albo niechciane: lęk, bezsilność, wstyd, samotność. Stare, znane uczucia z dzieciństwa – aktywowane przez dzisiejsze sytuacje.To właśnie ten plecak „nosi” Zranione Dziecko – przestraszone, smutne, opuszczone lub zawstydzone.
Czasem przejmuje go Impulsywne lub Poddane Dziecko – które chce uciec, zrezygnować, wybuchnąć albo się ukryć. Albo Karzący Rodzic, który szepcze do środka: „Znowu przesadzasz. Weź się w garść.”
Zastosowanie metafory w praktyce – z perspektywy Terapii Schematów
Powstaje pytanie Jak Zdrowy Dorosły może zareagować?
W trudnych momentach możesz zapytać siebie:
🧭 1. Co właśnie jest w moim niewidzialnym plecaku?
Jakie emocje się tam pojawiły?
Czyje głosy słyszę? Czy to mój Zdrowy Dorosły, czy może Karzący Rodzic?
🧭 2. Czy plecak nie stał się zbyt ciężki?
Czy właśnie staram się „wyglądać dobrze” (plecak 1), ignorując to, że coś we mnie boli (plecak 2)?
Czy Zranione Dziecko nie potrzebuje teraz kontaktu, troski, obecności?
🧭 3. Jak Zdrowy Dorosły może pomóc mi nieść oba plecaki – bez zaprzeczania żadnemu?
Mogę zatrzymać się i przyjąć to, co czuję – bez wstydu.
Mogę powiedzieć sobie: „To ma sens, że tak się czuję. Potrzebuję chwili na zatrzymanie.”
Mogę poprosić o pomoc albo dać sobie zgodę na niedoskonałość.
📌 Podsumowanie terapeutyczne
Metafora dwóch plecaków przypomina:
że emocje nie znikają tylko dlatego, że ich nie widać,
że funkcjonowanie nie równa się dobrostanowi,
i że bycie Zdrowym Dorosłym polega nie na perfekcji, ale na zauważeniu siebie w całości – z tym, co silne i z tym, co kruche.
Zastosowanie metafory w praktyce – z perspektywy Terapii Poznawczo - Behawioralnej?
Każdy z nas, codziennie, nosi ze sobą dwa plecaki.
🎒 1. Pierwszy plecak – z tym, co zewnętrzne (A)
To plecak „widoczny” – związany z tym, co się wydarza:
Ktoś coś powiedział.
Coś się nie udało.
Dostałeś wiadomość, zostałeś pominięty, popełniłeś błąd.
To są zdarzenia aktywizujące (A) – czyli to, co wywołuje Twoją reakcję.
🎒 2. Drugi plecak – z tym, co dzieje się w Tobie (B)
Ten plecak jest często cięższy i mniej zauważalny. Znajdują się w nim Twoje automatyczne myśli, przekonania, oczekiwania, interpretacje. I to właśnie one kształtują Twoją reakcję emocjonalną i zachowanie (C).
Przykład:
A (wydarzenie): Kolega nie odpowiedział na wiadomość.
B (przekonanie): „Ignoruje mnie, coś zrobiłem nie tak.”
C (konsekwencja): Smutek, wycofanie, unikanie kontaktu.
Jak wykorzystać tę metaforę w trudnych momentach?
W trudnych chwilach, zamiast działać automatycznie z drugiego plecaka, możesz:
1. Zatrzymać się i zajrzeć do obu plecaków:
Co się wydarzyło? (A)
Co o tym pomyślałem/-am? Co automatycznie zakładam? (B)
Jak się przez to poczułem/-am? Co zrobiłem/-am? (C)
2. Zadać sobie pytanie czy to są myśli czy fakty ? czy to myślenie jest pomocne, zdrowe, pożyteczne - czy to myślenie niepomocne, negatywnie wpływające na nastój?
Czy to przekonanie jest realistyczne?
Jakie są inne możliwe wyjaśnienia?
Co by powiedział ktoś życzliwy na mój temat?
3. Zmniejszyć ciężar drugiego plecaka:
Zamiast nieść wszystko sam/-a, możesz:
Zatrzymać się/ usiąść/ zadać sobie pytania...
Zidentyfikować automatyczne myśli i je zapisać.
Przeformułować przekonanie („Może on po prostu ma ciężki dzień, a nie mnie ignoruje.”).
Zdecydować, co chcę zrobić w zgodzie z moimi wartościami, a nie tylko w reakcji na myśl.
📌 Podsumowanie terapeutyczne
Metafora dwóch plecaków pomaga:
Rozdzielić sytuację od interpretacji.
Zauważyć, że to nie samo wydarzenie wywołuje emocję, ale sposób, w jaki je odbierasz.
Zyskać wpływ – bo choć nie zawsze możesz zmienić wydarzenie (A), możesz pracować nad przekonaniami (B), by zmieniać swoje emocje i reakcje (C).
Dwa plecaki i jeden krok w stronę siebie!
Trzymam kciuki :)
Kamila Stefanik
Podobają się Wam nasze treści? Jeśli uważacie, że to, co tworzymy dla Was , jest wartościowe i chcecie wesprzeć nas w dalszym działaniu, możecie postawić nam wirtualną kawę ☕.
To dla Nas ogromna motywacja do dalszej pracy! Dziękuję za każdą formę wsparcia ❤️ Zebrane fundusze oddajemy osobom potrzebującym pomocy - wspieramy po cichu lokalnie
Comments